გნათოლოგია წარმოადგენს სტომატოლოგიის თანამედროვე,თუმცა არახალ დარგს, რომელიც ფოკუსირებულია ყბის სახსრებთან (TMD), ოკლუზიასთან და ყბის კუნთებთან დაკავშირებული დარღვევების შესწავლასა და მკურნალობაზე. ის ასევე ცნობილია, როგორც კრანიოფიალური ტკივილი.გნათოლოგია მოიცავს იმ სიმპტომების დიაგნოზს, მართვას და მკურნალობას, რომლებიც გავლენას ახდენენ ყბის სახსრების სწორ ფუნქციონირებაზე და ზედა და ქვედა კბილებს შორის ურთიერთობაზე. ის ეხება ისეთ პრობლემებს, როგორიცაა ყბის ტკივილი, ყბაში დაწკაპუნების ან ამოვარდნის ხმები, პირის გახსნის ან დახურვის სირთულე, თავის ტკივილი, სახის ტკივილი და სხვა სიმპტომები, რომლებიც დაკავშირებულია ყბის სახსართან.გნათოლოგია მჭიდრო კავშირშია სტომატოლოგიის თითქმის ყველა დარგთან,იქნება ეს ორთოდონტია,ორთოპედია ,თერაპია თუ ბევრი სხვა მიმართულება.
სტომატოლოგები, რომლებიც სპეციალიზირებულნი არიან გნათოლოგიაში, საერთაშორისო ტერმინით კი-TMD სპეციალისტები, იყენებენ სხვადასხვა დიაგნოსტიკურ ტექნიკას პაციენტის ყბის სახსრის ფუნქციის, ოკლუზიის და მასთან დაკავშირებული კუნთების მდგომარეობის შესაფასებლად. მათ შეუძლიათ გამოიყენონ ისეთი მეთოდები, როგორიცაა ფიზიკური გამოკვლევა, ვიზუალიზაციის კვლევები და ელექტრომიოგრაფია (EMG) პაციენტის მდგომარეობის ზუსტად შესაფასებლად.გნათოლოგიაში მკურნალობის ვარიანტები შეიძლება განსხვავდებოდეს კონკრეტული დიაგნოზისა და მდგომარეობის სიმძიმის მიხედვით. ისინი შეიძლება შეიცავდეს კონსერვატიულ მიდგომებს, როგორიცაა ცხოვრების წესის ცვლილებები, სტრესის მართვის ტექნიკა, ფიზიოთერაპიის ვარჯიშები და პირის ღრუს სამაგრების ან პირის ღრუს სხვადასცვა დამცავი საშუალებების გამოყენება. უფრო მძიმე შემთხვევებში ,გნათლოგებმა შეიძლება გირჩიონ ორთოდონტიული მკურნალობა, კბილების აღდგენა ან ქირურგიული ჩარევაც კი.გნათოლოგიური მკურნალობის საჭიროების მქონე პაციენტებში, ყბისა და კბილთა სისტემის ორგანოებისა და ქსოვილების პრობლემებმა, შესაძლოა მრავალი სხვადასხვა სიმპტომით იჩინოს თავი. ესენი შეიძლება იყოს: დაჭიმულობა სახისა და სახსრის მიდამოში, პირის გაღების შეზღუდვა, შუილის მსგავსი ხმა ყურებში, თავის ტკივილი (დილით) და ტკივილი საფეთქელსა და ქვედა ყბის სახსრის მიდამოში. იმ შემთხვევაში, თუ პაციენტს აწუხებს ქვემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომებიდან ერთი, ან რამდენიმე, გნათოლოგიური მკურნალობის ჩატარება აუცილებელია. საჭიროა დაიგეგმოს ვიზიტი გნათოლოგთან და მოხდეს პაციენტის პირის ღრუს დათვალიერება და საჭიროებისამებრ დიაგნოსტიკური რენტგენის გადაღება სახსრების მიდამოში.
აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად იმისა, რომ გნათოლოგია ძირითადად ფოკუსირებულია ყბის სახსრების მკურნალობაზე,როგორც ზემოთ აღინიშნა ის ასევე კვეთს სხვა სტომატოლოგიურ სპეციალობებს, როგორიცაა ორთოდონტია, პროთეზირება და ქირურგია, რათა უზრუნველყოს ყოვლისმომცველი მკურნალობა პაციენტებისთვის.გნათოლოგია არ არის სტომატოლოგიის ახალი ან ინოვაციური დარგი. უბრალოდ ტერმინი „გნათოლოგია“ დღეს ნაკლებად გამოიყენება და ჩვენს ქვეყანაში,ხშირად,ცალკე დარგად არ მოიხსენიებენ მისი მჭიდრო კავშირის გავლენით,სტომატოლოგიის ყველა მიმართულებასთან.გნათოლოგიური მკურნალობა რამდენიმე ათეული წელია სტომატოლოგიის ნაწილია.სპეციალისტები დიდი ხანია დაინტერესებულნი არიან ყბის სახსრებთან დაკავშირებული საკითხების გაგებითა და განხილვით, რადგან მათ შეუძლიათ მნიშვნელოვნად იმოქმედონ პირის პირის ღრუს ჯანმრთელობაზე და ზოგად,ორალურ კეთილდღეობაზე.დროთა განმავლობაში, კვლევის,თანამედროვე ტექნოლოგიების გავლენამ ხელი შეუწყო ამ სფეროში უფრო სპეციალიზებული ცოდნისა და ტექნიკის განვითარებას. ამან გამოიწვია სტომატოლოგების გაჩენა, რომლებიც ფოკუსირებულნი არიან კონკრეტულად გნათოლოგიასთან დაკავშირებულ პრობლემებზე.
ასე რომ, მიუხედავად იმისა, რომ თავად გნათოლოგია შეიძლება არ იყოს სტომატოლოგიის ახალი მიმართულება, სპეციალიზებულმა ცოდნის დაგროვებამ,დარგი ბოლო წლებში უფრო გამორჩეული და დახვეწილი გახდა.
